Tüp Bebek ile Cinsiyet Seçimi
Çağımızda teknoloji öyle bir noktaya geldi ki çiftler gebelik sürecinden evvel çiftler dünyaya getirecekleri bebeklerinin sağlığı ve cinsiyeti ile ilgili neredeyse yüzde 100 bilgiye sahip olabiliyorlar. Tüp bebek işlemleri esnasında uygulanmakta olan genetik tanı denilen PGT (preimplantaston genetik tanı) yöntemi ile tüp bebek tedavisinde cinsiyet seçimi yapılabilmektedir.
Cinsiyet belirleme yönteminin hangi çiftlere uygulanabileceği ise çok fazla araştırılmaktadır. Tüp bebek yönteminde uygulanan PGT sayesinde cinsiyet belirleme yönteminden dünyaya gelecek bebeklerinin genetik olarak sağlıklı olduğundan emin olmak isteyen çiftlerin yanı sıra aile planlaması bakımından bebeklerinin cinsiyetlerinden emin olmak isteyen çiftlerde çok rahat faydalanabilmektedir. Dünyanın her tarafından her sene çok sayıda çift bu yöntemden faydalanmak için tüp bebek merkezlerine müracaat etmektedir. Aile kız çocuklarına sahipse, soylarının devam edebilmesinin yanı sıra erkek çocuk sevgisini de tadabilmek için bu yönteme başvurmaktadır. Yine kız çocuk sahibi olmak içinde azımsanmayacak oranda çift tüp bebek merkezlerine başvurmaktadır.
Tüp bebekle cinsiyet belirleme yöntemine çiftler genellikle dünyaya gelecekleri bebeklerinin cinsiyetini belirlemek için başvursa da sadece bebeklerinin sağlığı için başvuran çiftlerde vardır. En fazla genetik hastalık taşıyan aileler, taşıdıkları genetik hastalığın doğacak bebeklerine sirayet etmemesi için PGT yöntemine başvuru yapmaktadır. Yine çağımızda 35 yaş ve üstündeki annelerin doğacak bebeklerinde down sendromu ya da diğer kromozomal hastalıkların gelişme riski çok yüksek olduğu için bu tür hastalıkların bebeklerinde olmadığından emin olmak isteyen çiftlerde PGT yöntemine başvurmaktadır.
Tüp Bebek Yönteminde PGT İle Bebeğin Cinsiyeti ve Sağlığı Nasıl Garanti Ediliyor?
Öncelikle şunu belirtmekte fayda var ki tıpta hiçbir tedavi yönteminin yüzde 100 garantisi olmadığının bilinmesi gerekmektedir. Ancak tüp bebek yönteminde PGT ile bebeğin cinsiyetinin belirlenmesinde kesinlik oranı yüzde 99 iken, yüzde 1 ise tıptaki yanılma payıdır. Yani bu yöntemin kesinliği neredeyse yüzde 100 oranındadır. Tüp bebek yönteminde PGT işlemi uygulanırken genetik laboratuvarlarında preimplantasyon genetik tanı denilen yöntemin yanı sıra anne ve babanın hücrelerinden oluşan embriyolardan birer hücre alınarak gerçekleştirilmektedir. Bu hücre analizi yapılırken mongolizm yani down sendromu, turner sendromu da dahil en fazla bilinen beş kromozomal hastalığın incelemesi tek tek yapıldıktan sonra anne rahmine sağlıklı embriyolar yerleştirilmektedir.
Bahsi geçen anne ve babadan yumurta ve sperm alınma sürecindeki işlemlerin hepsi tüp bebek işlemindeki ile aynıdır. Bu nedenle de çiftler bu işleme hazırlanırken, standart tüp bebek işlemlerinin aynısı çiftlere uygulanmaktadır.
Gebelik süreci boyunca dünyaya gelecek bebeğin cinsiyetinin ne olacağı çiftlerin yanı sıra çevreler tarafından da en eski çağlardan bu tarafa merak edilmektedir. Çağımızda çiftler ultrason görüntülemeleri sayesinde gebeliğin 4’üncü veya 5’inci ayında çiftler bebeklerinin cinsiyetlerini öğrendikleri gibi bebeklerinin gelişim süreci de takip edilebilmektedir. Bu teknolojik imkan günümüzde daha da ileri noktalara vardığından çiftler gebelik süreci başlamadan, bebeklerinin cinsiyeti ile ilgili kendileri karar vererek kesin bilgi sahibi olabiliyorlar. Bu aşamada tüp bebek yönteminde cinsiyet seçimi devreye girmekte ve çiftlerin talepleri bu yöntemle karşılanmaktadır.
Tüp Bebekte Cinsiyet Seçimi Nasıl Yapılır?
Tüp bebekte cinsiyet seçimi yapılırken PGT denilen preimplantasyon yönteminden faydalanılarak ayrıntılı bir genetik tarama işlemi yapılmaktadır. Söz konusu genetik tanı işleminin yapılması içinde anne adayının 10 günlük süre içerisinde tüp bebek tedavisine hazırlanır gibi hazırlanması gerekmektedir. Anne adayından alınan yumurtaların işleme hazırlanması için hekimin kontrolü dahilinde yumurtalar geliştirilmekte ve olgunlaştırılmaktadır. Yumurtalar istenen büyüklüğe ulaşarak hazır hale geldiği zaman anestezi işlemi uygulanarak çok basit ve kısa süren işlemle toplandıktan sonra baba adayından alınan sperm hücreleriyle mikro enjeksiyon yöntemi kullanılarak döllenmektedir. Bu işlem esnasında sperm hücresi doğrudan yumurta hücresinin içerisine transfer edilmekte ve böylelikle dölleme işlemi gerçekleşmektedir. Bu işlemin uygulanmasında görev alan embriyoloğun ve hekimin tecrübesi oldukça önemlidir. Çünkü yumurtaların döllenmesi işlemi rasgele seçilmiş olan sperm hücreleriyle yapılmamalı, hekimin gözetimi dahilinde spermlerin yapı ve hareketleri kontrol edilerek istenilen cinsiyetteki sperm hücreleriyle yapılmalıdır. Genetik tanı işleminden istenilen sonucun elde edilmesinde bu durum oldukça önemlidir.
Preimplantasyon Genetik Tanı Süreci
Tüp bebekte cinsiyet seçimi işlemi döllenmenin 3’üncü günü 8 hücreli haldeki embriyolardan alınan tek hücre biyopsisi sayesinde gerçekleştirilmektedir. Bu biyopsiyle embriyoların genetik yapıları ve kromozom sayıları hassas olarak tek tek incelendiği gibi embriyoların kromozom yapıları da elde edilir ki bu kromozom yapıları embriyoların cinsiyeti hakkında yüzde 99 oranında kesin bilgi vermektedir.
Genetik Tanı Sürecinde İncelenen Hastalıklar Hangileridir?
Genetik kromozom analiz edilirken bebeğin cinsiyetini görebilmek için embriyoların kromozom yapıları incelenmekte ve bu inceleme esnasında aralarında down sendromu, turner sendromu, kromozom sayılarının normalden daha fazla olması yani trizomi, kromozom sayılarının normalden daha az olması yani monozomi gibi en fazla rastlanan 5 genetik hastalığın taraması yapılmaktadır. Genetik tanı sürecinde bu gibi kromozomal hastalıkları taşıyan embriyolar, sağlıklı olan embriyolardan ayrıştırılmaktadır.
Bu türden kromozomal rahatsızlıklar haricinde dünyaya gelecek bebeğe geçme riski taşıyan ciddi genetik rahatsızlıklara sahip çiftler ile her iki çiftin taşıyıcı olduğu durumlarda da çiftin sahip olduğu ya da taşıdığı genetik hastalığın geni incelenmektedir. Ancak bu genetik incelemenin yapılabilmesi için anne ve babadan kan örneklerinin 2-3 ay evvelinden alınması ve ayrıntılı bir analizin yapılması şarttır.
Annenin rahmine transferin gerçekleştirileceği gün çiftin belirlediği cinsiyette ve kromozomal hastalıklara karşı gerekli taramaların yapıldığı sağlıklı embriyolar anne rahmine yerleştirilmektedir. PGT yani preimplantasyon genetik tanı yöntemi cinsiyet belirleme olarak ön plana çıksa da bundan daha önemlisi dünyaya gelecek bebeğin sağlıklı olmasıdır. Embriyoların genetik taraması en başta yapıldığından dolayı amniyosentez gibi anne karnından sıvı alınmasıyla yapılacak uygulamaya gerek kalmaz.
Hangi Ülkelerde Tüp Bebekte Cinsiyet Seçimi Yapılır?
Ülkemizin de aralarında olduğu çoğu ülkede PGT yöntemiyle tüp bebekte cinsiyet seçimine yasalarla izin verilmemiştir. Aralarında ABD’nin de olduğu yasalarla izin verilen ülkelerde ise PGT işleminin ücreti çok yüksektir. PGT yöntemiyle tüp bebekte cinsiyet seçimi Kuzey Kıbrıs’ta oldukça ekonomik ücretlerle yapılmasının yanı sıra alanında uzman ve tecrübeli hekimlerce yapıldığı içinde başarı şansı oldukça yüksektir. Bu nedenle aralarında ABD’nin de olduğu dünyanın dört bir ülkesinden her sene binlerce çift, dünyaya gelecek bebeklerinin cinsiyetini belirleyebilmek için Kuzey Kıbrıs’ta faaliyet gösteren merkezlere müracaat etmektedir.
PGT yöntemiyle tüp bebekte cinsiyet seçimi işleminin süresi ise 18-20 gün aralığındadır. Bu sürenin 10-12 aralığında süren ön hazırlık sürecini çiftler kendi yaşam sürdükleri ülkelerde geçirirken, son bir haftalık tedavi sürecinin Kuzey Kıbrıs’ta geçirilmesi yeterlidir. Bu bir haftalık süreçte ise çiftler hem tedavilerini olmakta, hem de Kuzey Kıbrıs’ın eşsiz havasında ve ortamında tatil yapmaktadırlar. Çiftler, iş yoğunluğundan veya diğer nedenlerden dolayı Kuzey Kıbrıs’ta 1 hafta kalamayacaklarsa da yumurta toplama işleminin yapılacağı gün Kuzey Kıbrıs’a gelip geri dönmeleri mümkündür. Ancak yumurta toplama işleminden 5 gün sonra transfer işleminin yapılabilmesi için yeniden Kuzey Kıbrıs’a gelmeleri gerekmektedir.
